بررسی نظام تربیتی ملاصدرا

با توجه به اهمیت وجود یک مبنای فلسفی مستحکم در جهت ارائه مبانی، اصول، روش ها و اهداف تربیتی، این پژوهش، با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، به بررسی نظام تربیتی ملاصدرا پرداخته است. در این راستا پس از بررسی 4 نظریه اساسی حکمت متعالیه، (اصالت وجود و تشکیک وجود، حرکت جوهری، عاقل و معقول و نفس و قوای آن) که هر یک به نوبه خود مسائل و مشکلات فلسفی بسیاری را پاسخ گو بوده اند، نتایج زیر به دست آمد. 1. در جستجوی مبانی نظام تربیتی ملاصدرا متربی دارای، وجود الهی و عزتمند، وحدت وجودی، تفاوت های اکتسابی، وجود انحصاری، حرکت کمالی، نیازمندی، ناطقیت، تاثیر گذاری و تاثیر پذیری، قوه ذاتی تمام کمالات، حرکت وجودی، عشق به کمالات، نفس قابل رشد، بالقوه معقول بودن، تفاوت در نفوس و قوای نفس است. 2. در جستجوی اصول نظام تربیتی ملاصدرا مربی باید، ایجاد کردن زمینه عزت، برابری، عدل، تمایز، زمینه سازی برای حرکت تعالی جویانه، سخاوت در علم آموزی، خودآگاهی، مسئولیت، به فعلیت رساندن قوه کمالات ذاتی، تعالی دادن صفات، شناختن کمالات، رسیدن به مرحله عقل بالفعل، حریت یافتن نسبت به تعلقات مادی نفس، تعالی دادن فضایل نفس و تعالی دادن قوای کمال نفس را در خصوص تربیت متربیان مد نظر قرار دهد. 3. در جستجوی روش های نظام تربیتی ملاصدرا مربی باید، ورع و تقوا، تکریم، چشم پوشی کردن از خطا، چشم پوشی کردن از تفاوت های غیر اکتسابی، توجه کردن به ظرفیت، توجه کردن به توانایی ها، کشف کردن علاقه مندی کمالی، عدم چشم داشت، شناخت توانایی و ضعف، مواجهه با نتایج کار، فراهم کردن شرایط فعلیت دهی به قوه تعقل، دل کندن از تعلقات، شناخت نقص ها و کمبودها، ایجاد کردن زمینه طلب مجهول، آموزش دادن مطلوبات، تهذیب نفس، معتدل کردن قوه های نفس، کنار زدن حجاب های نفس، را در خصوص تربیت متربیان به کار گیرد. 4. در جستجوی اهداف نظام تربیتی ملاصدرا مربی باید، هویت و شخصیت دادن، حفظ کرامت، تعالی رتبه وجودی، تعاون و همکاری، تربیت کردن عبد واقعی، توجه به خویشتن، هوشیاری داشتن نسبت به تبعات موجودیت خود و دیگران، تعالی رتبه وجودی، صعود کردن به مراتب عالیه وجودی، شعله ور ساختن عشق به کمالات، عالم عقلی شدن، رسیدن به درک عقلی، تعالی منزلت، علم به مبدأ اعلی را هدف امر تربیت قرار دهد.